آغاز امامت امام مهدى (عج)

 

      * اصل امامت

    * ويژگى هاى حضرت مهدى (عج)

 ( مَن يُعَظِّمْ شَعائِراللّه فَاِنَّها مِن تَقْوى القُلوبِ . . . )

   خوشا به حال كسى كه شعائر دين خدا را بزرگ و محترم شمارد ; زيرا اين صفت ، ويژگى دل هاى پرهيزگار است .

  هشتم ربيع الاول شهادت مظلومانه ى امام حسن عسكرى ( عليه السلام ) آغاز دوره ى امامت امام مهدى (عج) ، از حوادث مهم و حساس تاريخ تشيع به شمار مى رود . با گرامى داشت خاطره ى اين روز باشكوه ، مطلب زير را با هدف آشنايى بيشتر با شخصيت آخرين حجت خدا در روى زمين و اظهار ارادت به پيشگاه آن حضرت تقديم مى داريم . اميد است هميشه ياد آن عزيز پنهان در پس پرده ى غيبت را در دل هايمان زنده داريم و از وظايف خطير خويش در اين دوره ى سرنوشت ساز غافل نباشيم .

اصل امامت :

 ......

 مقوله ى امامت و جانشينى پيامبر اكرم ( صلى الله عليه و آله و سلم ) ، همواره به عنوان يكى از مباحث مهم اعتقادى مسلمانان در طول تاريخ مطرح بوده است . در ديدگاه شيعه ، اهداف نزول كتاب هاى آسمانى و ارسال پيامبران الهى ، هنگامى به طور كامل تحقق مى يابد كه ختم نبوت با نصب امام معصوم همراه باشد . امام همه ى ويژگى هاى پيامبر به جز دريافت وحى را داراست كه با ولايت تكوينى ( قدرت بر تصرف در نظام هستى ) و ولايت تشريعى ( تبيين و تفسير آيات و احكام الهى ) و از بين بردن نارسايى هاى موجود ، زمينه را براى رسيدن انسان به كمال معنوى فراهم مى كند .

 

 پيامبر اكرم ( صلى الله عليه و آله و سلم ) ، در سال دهم هجرى ، هنگام بازگشت از حجة الوداع ، با نازل شدن آيه ى � اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى � از سوى خداوند مأمور شدند در محلى به نام � غدير خم � ، انتصاب على بن ابى طالب ( عليه السلام ) به مقام امامت را به آگاهى مردم برسانند . ابو جعفر محمّد بن جرير طبرى ; تفسيرگر و تاريخ نگار نام دار اهل سنت در اشاره به اين واقعه مى نويسد :

 

 � پيامبر اكرم ( صلى الله عليه و آله و سلم ) ] در منطقه ى غدير خم [ فرمودند : جبرييل از سوى خداوند دستور آورد كه در اين جايگاه بايستم و به سفيد و سياه اعلام كنم كه على بن ابى طالب ( عليه السلام ) ، برادر من ، وصى من ، جانشين من و امام پس از من است � .

 

 البته آن چه گفته شد به اعلام همگانى و رسمى و بيعت گرفتن از مردم مربوط است ; زيرا رسول خدا ( صلى الله عليه و آله و سلم ) در دوران رسالت ، بار ها با بيان تعداد امامان و نام بردن از آنان ، مسأله ى امامت را تبيين كرده بودند . هنگامى كه آيه ى � يا ايها الذين امنوا اطيعواللّه و اطيعو الرسول و اولى الامر منكم � نازل شد ، جابر بن عبداللّه انصارى از پيامبر پرسيد : � اولى الامر � كه اطاعت شان در رديف اطاعت شما به حساب آمده است ، چه كسانى هستند ؟ پيامبر اكرم ( صلى الله عليه و آله و سلم ) در پاسخ فرمودند : � آنان جانشينان من و پيشوايان مسلمانان هستند . نخستين آنان ، على بن ابى طالب و پس از او فرزندش ، حسن و . . . به اين ترتيب يكايك ائمه ى اطهار ( عليهم السلام ) را نام بردند . هنگامى كه به امام دوازدهم رسيدند ، با اين تعبير از ايشان ياد كردند كه : � ثم سّمى محمّد و كنيّى حجة اللّه فى ارضه و بقيّة فى عباده ابن الحسن بن على . . . ; سپس هم نام محمّد ، هم كنيه ى من ، حجة اللّه و بقية اللّه در بين مردمان ، فرزند حسن به على ( عليه السلام ) هستند ... � .

 

ويژگى هاى حضرت مهدى (عج) :

 

 تحصيل كمال واقعى انسان ، پس از ختم نبوت ، به پيروى از رهنمود هاى امام هر عصر وابسته است كه پيروى نيز بدون معرفت و شناخت امام ممكن نيست . از اين رو ، شناخت ويژگى ها و اوصاف ائمه ى اطهار ( عليهم السلام ) در سير تكامل فردى و اجتماعى افراد و تحقق ايمان صحيح اهميت دارد . به گونه اى كه با تعابير گوناگون از پيامبر اكرم ( صلى الله عليه و آله و سلم ) روايت شده است :

 

 من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية .

 هر كس بميرد و امام زمان خود را نشناسد ، به مرگ جاهليت مرده است .

 

 

 

 بديهى است شناخت امام ، مراتبى دارد كه هر مرتبه از آن ، به بخشى از نياز هاى افراد در زمينه هاى خاص پاسخ مى گويد و آنان را به معرفت و كمال رهنمون مى سازد .

 

   الف) نسب حضرت مهدى ( عج) :

 

 پدر بزرگوار ايشان ، امام حسن عسكرى ( عليه السلام ) ، امام يازدهم شيعيان است كه در سال 232 هـ ق . در شهر مدينه متولد شد و در سال 260 هـ ق در سامرا به شهادت رسيد .

 

 مادر امام زمان (عج) ، نرجس خاتون از طرف پدر ، دختر يشوعا پسر قيصر روم شرقى و از طرف مادر ، از نوادگان شمعون يكى از حواريون حضرت عيسى ( عليه السلام ) است كه در واقعه ى معجزه مانندى ، از روم به مدينه منتقل و سپس در خانه ى امام هادى ( عليه السلام ) ، تحت نظر حكيمه خاتون ، دختر امام جواد ( عليه السلام ) ، با احكام اسلام آشنا مى شود . آن گاه امام هادى ( عليه السلام ) ، او را به همسرى حضرت عسكرى ( عليه السلام ) در مى آورند و بدين ترتيب ، اين بانوى پاك دامن به افتخار مادرى مهدى آل محمّد ( عج ) نايل مى گردد . اين بانوى پرهيزكار به روايتى در سال 261 هجرى و بنابر نقل ديگر ، يك سال پيش از شهادت امام عسكرى ( عليه السلام ) ، از دنيا رفته اند . قبر شريف اين بانوى پرهيزگار ، در كنار مرقد مطهر امام يازدهم ( عليه السلام ) در سامرا قرار دارد .

 

 ب) ولادت حضرت مهدى (عج) :

 

 خلفاى عباسى از طريق روايات زيادى كه از پيامبر اكرم ( صلى الله عليه و آله و سلم ) و ائمه ى اطهار ( عليهم السلام ) درباره ى امام مهدى (عج) نقل شده بود ، بر اين حقيقت كاملا آگاه بودند كه به زودى در خاندان اهل بيت ( عليهم السلام ) ، نوزادى چشم به جهان خواهد گشود كه بساط ظلم و فساد نظام هاى خود كامه را از جوامع بشرى برخواهد چيد . بر اين اساس ، دستگاه حاكم از زمان امام نهم ( عليه السلام ) به بعد ، آن بزرگواران را بيش از پيش زير نظر گرفته بود . حتى امام هادى ( عليه السلام ) و فرزندش امام عسكرى را از مدينه به سامرا ( مركز خلافت عباسى ) انتقال دادند تا اعمال و رفتار آنان را كنترل كنند . اين فشار ها در زمان امامت امام يازدهم به اوج خود رسيد و ارتباط آن حضرت را با شيعيان به حداقل رساند . سردمداران حكومت عباسى ، بار ها او را به زندان منتقل مى كردند و گاه و بى گاه به خانه اش يورش مى بردند و به بازرسى مى پرداختند تا بلكه به آن نوزاد دست يابند . اما مشيّت خداوند آن بود كه به مصداق � يريدون ليطفوا نورالله بافواههم و الله متم نوره و لوكره الكافرين � ، اين مولود مبارك در اين خاندان وحى و نبوت ، چشم به جهان گشايد .

 

 در شب نيمه ى شعبان سال 255 هـ ق ، در حالى كه اصلا آثار حمل در مادر بزرگوارشان ديده نمى شد ، آن امام همام ، به عرصه ى وجود گام نهادند . به اين ترتيب در آن شرايط بسيار سخت و آكنده از رعب و وحشت ، وعده ى خداوند تحقق يافت و دوازدهمين ستاره ى بر حق امامت با طلوع خويش ، افول حاكميت ستم گران را نويد داد .

 

 با وجود مخفى بودن تولد اين مولود ، امام عسكرى ( عليه السلام ) براى اتمام حجت و پيش گيرى از انحراف هاى بعدى ، خبر تولد امام دوازدهم را به دوستان و خويشاوندان و شيعيان خاص رساندند و حتى به برخى از آنان ، امام ( عليه السلام ) را نشان دادند . براى مثال ، احمد بن اسحاق قمى يكى از بزرگان شيعه مى گويد : خدمت امام عسكرى ( عليه السلام ) شرفياب شدم و خواستم در باره ى جانشين آن حضرت پرسش كنم . وقتى به حضور آن حضرت رسيدم ، بى آن كه من ، پرسش خود را مطرح كنم ، به من فرمودند :

 

 � اى احمد ! خداى متعال از هنگامى كه آدم را آفريد ، زمين را از حجت ، خالى نگذاشته است و تا قيامت نيز آن را از حجت خالى نخواهد گذاشت . براى وجود حجت خداست كه بلا ها از اهل زمين ، دفع مى شود و نعمت هايى چون باران بر آنان نازل مى شود و زمين ، بركت و نعمت هاى موجود در خود را به انسان ها ارزانى مى دارد � .

 

 اسحاق بن احمد قمى مى پرسد : مولاى من ! امام پس از شما كيست ؟ به دنبال اين پرسش ، امام به اندرون خانه وارد شدند . سپس در حالى كه پسرى در حدود سه ساله و هم چون ماه نورانى شب چهارده را در بغل داشتند ، بيرون آمدند . آن گاه به من فرمودند :

 

 � اى احمد ! اگر تو نزد خداى متعال و حجت هاى او گرامى نبودى ، پسرم را به تو نشان نمى دادم ; همانا او هم نام رسول خدا ( صلى الله عليه و آله و سلم ) و هم كنيه ى اوست . او همان كسى است كه زمين را از عدل و داد پر خواهد ساخت . مَثل او در اين امت ، مَثل حضرت خضر ( عليه السلام ) است . به خداسوگند ! او به زودى غايب خواهد شد و دوره ى غيبت او به اندازه اى طول مى كشد كه بيشتر مردم به گمراهى و هلاكت گرفتار مى شوند . تنها كسانى كه خداوند توفيق پايدارى در امامت را به آنان ارزانى داشته است ، نجات مى يابند � .

 

 احمد بن اسحاق مى گويد : سرورم ! آيا نشانه اى هم وجود دارد تا به كمك آن ، بيشتر اطمينان قلبى پيدا كنم ؟ در اين هنگام آن پسر بچه ى زيبا و نورانى ، با لهجه ى عربى بسيار فصيح به آرامى فرمودند :

 

 � منم بقية الله در زمين ; همان كسى كه از دشمنان خدا انتقام مى گيرد . اى احمد بن اسحاق ! پس از آن كه خود او را زيارت كردى ، در پى اثر و نشانه ى ديگرى نگرد ... � .

 

 ج) امامت حضرت مهدى (عج) :

 

 پيش تر اشاره شد كه پيامبر اكرم ( صلى الله عليه و آله و سلم ) و ائمه ى اطهار ( عليهم السلام ) ، با تعابير گوناگون به مسأله ى امامت حضرت مهدى (عج) اشاره كرده و تقريباً اطلاعات لازم را در باره ى چگونگى تولد ، وقايع زندگى و ويژگى هاى حكومت آن حضرت در اختيار مردم قرار داده بودند . براى مثال ، در يك مورد ، پيامبر اكرم ( صلى الله عليه و آله و سلم ) خطاب به على ( عليه السلام ) فرمودند :

 

 � امامان پس از من دوازده نفرند كه اولى آن ها تو هستى و آخر آن ها قائمى است كه خداوند به دست او ، شرق و غرب عالم را خواهد گشود � .

 

 و يا در جاى ديگر مى فرمايند :

 

 � ... نهمين نفر از امامان ، قائم اهل بيت من و مهدى اين امت است كه در رفتار و گفتار و كردار ، شبيه ترين مردم به من است . او پس از يك غيبت طولانى و حيرت و سرگردانى ظهور خواهد كرد و دين خدا را در سرتاسر عالم ، حاكميت خواهد بخشيد . او با نصرت و تأييد هاى پى در پى خداوند متعال ، زمين را پر از عدل و داد خواهد ساخت همان گونه كه پيش از آن ، از ظلم و ستم پر شده است � .

 

 بنابراين به دليل شرايط خفقان بارى كه خلفاى عباسى ايجاد كرده بودند ، حضرت مهدى (عج) پس از تولد ، يك دوره زندگى نيمه مخفى را آغاز كردند . در اين دوره كه تا شهادت امام عسكرى ( عليه السلام ) ، ادامه داشت ، تعداد بسيار اندكى از شيعيان ، به ديدار ايشان نايل شدند از آن پس ، دوره ى امامت امام دوازدهم ( عليه السلام ) و مرحله ى خطير زندگى آن حضرت كه به دوره ى غيبت معروف است ، آغاز مى شود .

 

برگرفته از سایت : وفاق