از خط فرمان،تا لمس فرمان
از خط فرمان،تا لمس فرمان
ماهنامه شبکه - آذرماه 1391 شماره 139
اشاره:
در آغاز، خط فرمان بود. بعد، گروهی آمدند و رابط بصری کاربر (GUI) را پدید آوردند. گروه پرشماری از پیشینیان صنعت کامپیوتر – از سازندگان قدیمیاش گرفته تا کاربران نخبهمآب و فناوری پسنداش- وا اسفا سر دادند و این «جریان انحرافی» را واگشتی خواندند که با آرمان اصلی محاسبات کامپیوتری در تضاد است.
.....................
1- در آغاز، خط فرمان بود. بعد، گروهی آمدند و رابط بصری کاربر (GUI) را پدید آوردند. گروه پرشماری از پیشینیان صنعت کامپیوتر – از سازندگان قدیمیاش گرفته تا کاربران نخبهمآب و فناوری پسنداش- وا اسفا سر دادند و این «جریان انحرافی» را واگشتی خواندند که با آرمان اصلی محاسبات کامپیوتری در تضاد است. در این راه، مقالهها نوشته شد، بحثها درگرفت و... . در کمتر از یک دهه اما، بیشتر کاربران کامپیوتر در جهان روبهروی رابط بصری جذاب دستگاه خود مینشستند و رنگها را تماشا میکردند. با ماوس اشاره میکردند، با اشتیاق هر روز (یا هر از گاهی) تصویر پسزمینه نمایشگر خود را تغییر میدادند و... . آنچه که باید-یا نباید!-اتفاق میافتاد، رخ داده بود. آن اقلیتی هم که«اهل خط فرمان» بودند، هرطور که شده راه خود را یافته بودند.
2- این روزها که گروهی از ما در برابر دومین دگرگونی بزرگ رخ داده در زمینه روش تعامل با دستگاههای محاسباتی، جانانه مقاومت میکنیم، میتوان بهخوبی با سنتیهای «خط فرمانخواه» چند دهه قبل بیشتر همذاتپنداری کرد. بسیاری از برنامههای کاربردی هنوز به دنیای لمسی جدید پا نگذاشتهاند. اگر هم وارد شوند، مزیتی در شیوه و سبک استفاده از آنها ایجاد که نمیشود، هیچ، دردسر هم زیادتر خواهد شد. برای ورود متن هم که “هیچ چیز جای صفحه کلید واقعی را نمیگیرد”! در کمتر از یک دهه اما، کامپیوترهای لوحی – تبلت- و در مفهومی وسیعتر دستگاههای مجهز به نسل جدید سیستمهای تعاملی لمسی، حرکتی، گفتاری و...، به سرعت در حال نفوذ به زندگی کاربران هستند. به گواه آمارها و بررسیهای صورت گرفته، در کمتر از دوسال آینده، فروش کامپیوترهای لوحی از نمونههای سنتی و کلاسیک آن (کامپیوترهای رومیزی و قابل حمل مرسوم) پیشی خواهدگرفت و با این رشد سریع، خیلی زود به ابزار محاسباتی غالب کاربران تبدیل خواهد شد.
3- بهرسم و عادت مالوفِ هر واگشت و دگرگونی مهمی، بخش بزرگی از داستان به فلسفهبافی و فرضیهسازیهای مختلف در زمینه این عصر جدید محاسباتی معطوف شده است. داستانهایی از «عصر پسا پیسی»، «پیسی پلاس»، «پیسی مرده است»، «پیسی زنده است» و... را شاید بسیاری از کسانی که در این مدت رویدادها و حواشی صنعت کامپیوتر را دنبال میکنند، شنیدهاند. واقعیت اما اینجا است که تنها بخش بسیار کوچکی از این فلسفیدنها(!) به شناخت بهتر مختصات این پارادیم رایانشی کمک میکند و باقی همه هیچ است. از این بی اهمیتتر، نامگذاریهای عجیب و غریبی است که این روزها برای ایجاد تمایز میان دستگاههای لمسی با مشخصههای فیزیکی و ظاهری (Form Factor) متفاوت به کار می رود. بعد از تمام شدن (نشدن البته صحیحتر است) غائلهای به نام «نتبوک، نوت بوک، اولترابوک» و... این بار نوبت به دستگاههای لمسی رسیده است تا این بازیهای کلامی را به ابزارهایی برای فروشندگان و دور شدن ذهن کاربران عادی از اصل ماجرا تبدیل کند؛ «نوتبوک-تبلت»، «تبلت هیبرید»، «فبلت» و امثال اینها ترکیبهای ادبی جذابی هستند تا در آغاز عصر تبلتها آتش این بازار را گرمتر کنند.1 این شوخیها را جدی نگیرید! همه از یک چیز صحبت میکنند.
4- در طول یک سال گذشته، پس از آن که ماهنامه شبکه نخستین راهنمای جامع خرید تبلت را منتشر کرد (مرداد ماه 1390) تغییرات زیادی در دنیای محاسبات سیار روی داده است. پیشرفتهای فنی نرمافزاری و سختافزاری، عامل محرک سوار سرکشی به نام تبلت شدهاند تا بیش از پیش در سرعت تاختن آن ایفای نقش کنند. افزایش توان پردازشی تراشههای تعبیهشده در تبلتها، سریعتر شدن سیستمهای ارتباطی و مخابراتیشان، افزایش خیرهکننده تفکیکپذیری و وضوح نمایشگرهای بهکار رفته در آنها و بسیاری موارد دیگر، دلیلی برای این موضوع هستند. با این همه، واقعیت آن است که در این مدت شاهد هیچ تغییر و تحول شگرف و غیر منتظرهای در این زمینه نبودیم. هرچه در این مدت گذشته، همانی بوده که انتظار میرفته. انتظارها هم بالا رفته! در این میان، شاید مهمترین موضوعی که در یک سال گذشته رخ داده، آن است که این صنعت سرانجام سومین بازیگر مهم خود را شناحته است. مایکروسافت پس از فترتی دو ساله با باز اندیشی در شیوه تفکر خود در زمینه سیستمعاملی مناسب کاربردهای لمسی، رقابت با گوگل و اپل را آغاز کرده است. رویکرد تلفیقی «حرکت به جلو، ضمن حفظ سنتها»ی این شرکت تاکنون تحلیلهای فراوانی را به دنبال داشته است. به هر حال، جدا از این که انتخاب چنین رویکردی به دلیل بزرگی این سنت به جا مانده از دو دهه قبل (سهم عظیم غول ردموند از بازار سیستم عاملهای کامپیوترهای شخصی فعلی) طبیعی بهنظر میرسد، نتیجه آن در تقابل با پیشآهنگهای این حرکت موضوع جذابی است که باید منتظر آن ماند.
5- ویژهنامهای که در مرداد ماه سال گذشته به عنوان «نخستین راهنمای جامع خرید تبلت» در کشور به همت تحریریه ماهنامه تهیه شد و در اختیار یاران همیشگی این نشریه قرار گرفت، با استقبالی فراموش نشدنی همراه بود و شماره 124 ماهنامه را به یکی از پرخوانندهترین نسخههای «شبکه» تبدیل کرد. پس بدیهی بود که انتشار چنین ویژهنامهای به برنامهای با ترتیب انتشار یکساله (البته با اندکی تأخیر) تبدیل شود. ماحصل کار شمارهای است که اکنون پیش رویتان قرار گرفته است. در این راهنمای خرید تبلت نیز تلاش کردهایم تا بسیاری از محصولات مهمی را که وارد بازار شده یا به زودی در معرض فروش قرار خواهند گرفت، معرفی و بررسی کنیم. خوشبختانه با مساعدت برخی نمایندگیهای سازندگان این محصولات در کشور، تعدادی از آنها جهت بررسی دراختیار ماهنامه قرار گرفت. در مورد محصولاتی نیز که هنوز عرضه جهانیشان شروع نشده یا در حال حاضر وارد بازار ایران نشدهاند، به معرفی اجمالی آنها و اشاره به بررسیها و آزمونهای نشریات معتبر بینالمللی بسنده شده است تا دستکم خواننده دیدی کلی از تازهترین محصولات این عرصه داشته باشد. آنچه باقی میماند، نظرات، پیشنهادها و انتقادهای دوستان و یاران دیرین ماهنامه درباره شماره پیش رو خواهدبود